سه جمله آسیب رسان در ارتباط با افراد افسرده

مقدمه
گاهی اوقات ممکن است ما فارغ از اینکه فرد تحت روان درمانی افسردگی است یا خیر، ناخواسته مطالبی را به فرد افسرده بگوییم که وضعیت را برای او بدتر کند و فرآیند روان درمانی افسردگی را برای او پیچیده‌تر کند.در مقاله ای از کلینیک روانشناسی آفتابگردان، فعال¬ترین کلینیک روانشناسی غرب تهران به بررسی این موضوع میپردازیم.گفتن عبارت «بهتر شو» به فرد افسرده از سوی او به شکلی ادراک می‌شود که انگار وضعیت فعلی او اختیاری است.دلگرم کردن فرد افسرده با جمله «فقط مثبت‌اندیش باش» پیچیدگی وضعیت روانی او را بیش از حد ساده‌نمایی می‌کند.
افسردگی یک عارضه ی سلامت روان جدی است که میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر خود قرار داده است و برخی از آنها به روان درمانی افسردگی روی آورده¬اند و برخی دیگر به سختی در حال جنگ انفرادی با این پدیده هستند. برخی اوقات ممکن است ما با نیت خیرخواهانه به صورت ناخواسته مطالبی را به فرد درگیر با افسردگی بگوییم که شرایط را برای او بدتر نماید. آگاه بودن نسبت به کلمات و رفتارهایمان هنگام حمایت و مراقبت از عزیزانمان و حتی زمانی که مشغول دریافت روان درمانی افسردگی هستند، بسیار حیاتی است. در ادامه سه مطلب که نباید به فرد افسرده گفته شود بیان خواهد شد که همگی از نمونه‌های واقعی تحت درمان در روان درمانی افسردگی هستند. (نام افراد جهت حفظ حریم خصوصی تغییر یافته‌اند.)
۱) « سعی کن بهتر شوی»؛ درگیری سارا
«سارا! چرا سعی نمی‌کنی بهتر شوی؟!» مادر سارا خشمگینانه با این جمله او را مورد سرزنش قرار داد. سارا برای چندین ماه با افسردگی مواجه بود، به شکلی که بابت مشغول شدن به فعالیت‌های روزانه و یا هر گونه احساس لذت به صورت فزاینده¬ای دچار چالش گردیده بود. جملات مادرش فقط احساس ناکافی بودن و ناامیدی را در او تقویت می‌کرد و این در حالی بود که سارا به شدت در رابطه با دریافت حمایت در جهت روان درمانی افسردگی با سردرگمی روبه‌رو بود.

جهت مشاوره با بهترین مشاوره روان درمانی افسردگی در تهران با ما در ارتباط باشید

تماس :   ۷۷۱۸۶۸۴۱–۰۲۱ __ ۰۹۳۰۱۹۳۹۲۵۴

چرا این جمله آسیب رسان است: گفتن عبارت «بهتر شو» به فرد افسرده از سوی او به شکلی ادراک می‌شود که انگار وضعیت فعلی او اختیاری یا از روی تمایل است، در حالی که این گونه نیست. افسردگی یک مسئله سلامت روان پیچیده است که تحت تاثیر عوامل گوناگون زیستی، روانی و محیطی قرار دارد. این گونه نظرات شدت بیماری را نادیده می‌گیرد و تلا‌ش‌های فرد را بی‌اعتبار می‌سازد و به او حس درک نشدن و عدم حمایت می‌دهد.همچنین ممکن است در فرآیند دریافت خدمات روان درمانی افسردگی از سوی او، خلل و آسیب وارد کند.
رویکرد جایگزین: به جای کوچک‌نمایی تجربه فرد، درک و همدلی را پیشه کنید. در چنین شرایطی می‌توان گفت «سارا! من کنارت هستم. احساس تو کاملاً طبیعی است و من می‌خواهم در این مسیر حامی تو باشم. بیا با هم روش‌هایی پیدا کنیم که حال تو را بهتر کند.»
۲) «هیچ دلیلی برای افسردگی تو وجود ندارد»؛ نیما بر سر دوراهی
«اما نیما! تو زندگی بسیار خوبی داری! چرا همیشه احساس افسردگی می‌کنی؟!» این سوالی بود که دوست نیما، با حالتی متحیر از او پرسید. نیما دارای شغل موفق، خانواده دوست داشتنی و رابطه عاطفی پایداری بود، اما همچنان افسردگی به شکل غیر قابل تصوری روی شانه‌اش سنگینی میکرد.
چرا این جمله آسیب رسان است: در حین روان درمانی افسردگی، در تحقیقات بسیاری مشاهده شد که چگونه تفاوت‌های فردی افراد مختلف بر اساس شرایط و اوضاع بیرونی‌شان بر میزان درگیری آن‌ها با افسردگی اثرگذار نیست. حتی افراد با زندگی‌های به ظاهر کامل و مطلوب نیز می‌توانند با افسردگی مواجه گردند. اعتبارزدایی از احساسات فرد با بیان اینکه هیچ دلیلی برای افسردگی او وجود ندارد تنها احساس گناه و شرم را در او تقویت می‌نماید و موضوع را بیش از پیش برای شخص سخت میکند. این مسئله حتی می‌تواند مانع از کمک خواستن فرد و دریافت خدمات روان درمانی افسردگی به دلیل ترس از درک و باور نشدن گردد.
رویکرد جایگزین: اذعان نمایید که افسردگی هر فردی را فارغ از شرایط زندگی‌اش تحت تاثیر قرار می¬دهد. حمایت خود را این‌گونه نشان دهید: «من متوجهم که افسردگی همیشه دلیل مشخصی ندارد، نیما. تو لازم نیست این شرایط را به تنهایی سپری کنی. من اینجا هستم تا هر زمانی که نیاز به صحبت داشتی به تو گوش دهم.»
۳) «فقط مثبت‌اندیش باش!»؛ تجربه آرش
«آرش! تو فقط باید مثبت‌تر فکر کنی. این قدر روی چیزهای منفی تاکید نکن!» رضا، همکار آرش، در حین یک جلسه¬ی تیمی کاری این‌گونه به او تذکر داد. آرش تلاش می‌کرد که در محل کار ظاهر عادی خود را حفظ نماید و ناامیدی نفس‌گیری که او را هر روز از پا در می‌آورد، پنهان کند.
چرا این جمله آسیب رسان است: دلگرم کردن فرد افسرده با جمله «فقط مثبت‌اندیش باش» پیچیدگی وضعیت روانی او را بیش از حد ساده‌نمایی می‌کند. افسردگی یک انتخاب نیست، و یک تغییر ساده در ذهنیت فرد نمی‌تواند نشانه‌های آن را کاهش دهد. این‌گونه نظرات می‌تواند احساس ناکافی بودن و شکست را در فرد تشدید کند و این باور که فرد به نوعی در رنج کشیدن خود نقش دارد را در او تقویت نماید.
رویکرد جایگزین: نگرانی و میل به حمایت خود را بدون تحمیل انتظارات غیر واقعی بیان کنید. به خاطر داشته باشید که همیشه یکی از بزرگترین کارهایی که می‌شود برای فرد درگیر با افسردگی انجام داد، حمایت و تشویق او برای دریافت خدمات روان درمانی افسردگی است. علاوه بر آن شما می‌توانید این‌گونه بگویید: «آرش! من متوجه شدم که تو اخیراً حال و اوضاع خوبی نداشته‌ای. اگر هر زمان نیاز به صحبت در این مورد را داشتی یا اگر کاری بود که به سبک کردن بارت کمک می‌کرد، من اینجا هستم تا به تو گوش دهم.»
نتیجه‌گیری
حمایت از فرد درگیر با افسردگی نیازمند حساسیت، همدلی و درک می‌باشد. خودداری از بیان جملات آسیب‌زا همانند موارد ذکر شده می‌تواند به ایجاد فضای حمایت بیشتر برای افراد درگیر با بیماری روانی منجر شود.تشویق آنها برای دریافت روان درمانی افسردگی از اقدامات ضروری است. همچنین به جای بیان جملاتی نظیر آنچه یاد شد، حمایت بدون قید و شرط را پیشه کنید و برای تجربیات افراد اعتبار قائل شوید. ما در کلینیک آفتابگردان، تخصصی¬ترین کلینیک روانشناسی غرب تهران به صورت کاملا علمی به ارائه ی خدمات روان درمانی افسردگی می‌پردازیم.
ما در کلینیک روانشناسی آفتابگردان ،اعتقاد داریم که می‌توانیم در ایجاد فرهنگ شفقت و پذیرش برای افرادی که با افسردگی درگیر هستند، نقش‌آفرینی کنیم.

نویسنده :سایه مهمانی (کارشناس ارشد روانشناسی عمومی)